Chú thích Quan_Vũ

  1. Theo Tam quốc diễn nghĩa thì năm sinh của ông là 162 nhưng không được các tài liệu chính thống xác nhận. Ông mất tháng 12 năm Kiến An thứ 24 tức khoảng 23/1/220 đến 21/2/220
  2. Thục thư (Quan Vũ truyện) chỉ viết "Tiên chủ (Lưu Bị) cùng hai người (Quan, Trương) ngủ cùng giường, tình thân như huynh đệ", không có ghi chép gì về việc "kết nghĩa anh em". Danh hiệu "Ngũ Hổ Tướng" cũng không có trong sử sách, ngoài việc Trần Thọ trong Tam Quốc Chí đã xếp 5 người vào chung trong quyển 6 của Thục Thư là "Quan Trương Mã Hoàng Triệu truyện".
  3. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 15-16
  4. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 13
  5. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 22
  6. Tam quốc chí - Thục thư 6 - Quan Vũ truyện, Ngụy thư 3 – Hán Hiến đế truyện (ghi chép về Tần Lãng).
  7. Lê Đông Phương, Vương Tử Kim, sách đã dẫn, tr 377
  8. Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 603
  9. Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 122
  10. Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 108
  11. Tam quốc chí - Ngụy thư - nhị Lý Tang Văn Lã Hứa Điển nhị Bàng Diêm truyện, Lý Thông truyện.
  12. Tam quốc chí - Ngụy thư - Trương Nhạc Vu Trương Từ truyện, Nhạc Tiến truyện.
  13. Tam quốc chí - Ngụy thư - nhị Lý Tang Văn Lã Hứa Điển nhị Bàng Diêm truyện, Văn Sính truyện.
  14. Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 604
  15. Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 228
  16. Lưu Bị lấy Tôn Thượng Hương – em gái Tôn Quyền
  17. Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 233-234
  18. Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 234-235. Nửa Nam quận kia vẫn của Tào Tháo
  19. Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 276
  20. Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 608
  21. Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 276-277
  22. Thục ký viết: con Bàng Đức là Hội theo Chung - Đặng phạt Thục. Thục bị diệt, đã cho giết sạch gia tộc Quan Vũ.
  23. Phần Kinh châu của họ Tào như trên đã nêu, thực tế chỉ có Nam Dương và nửa Nam quận
  24. Nay là huyện Hiệp, Hà Nam, Trung Quốc
  25. 1 2 Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 279
  26. Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 610
  27. Phía đông nam đường từ Hồ Bắc tới Đương Dương
  28. Phía tây bắc Tương Dương
  29. Thục thư - Quan Vũ truyện viết: Quyền sai tướng đón đường đánh lén Vũ, chém chết Vũ cùng con của Vũ là Bình ở Lâm Thư.
  30. Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 281
  31. Nguyễn Tử Quang, sách đã dẫn, tr 223
  32. 1 2 Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 280
  33. Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 599
  34. Tam quốc chí, Thục thư 6 - Quan Vũ truyện
  35. 1 2 Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 394
  36. 1 2 Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 612
  37. Hai chức vụ cao nhất trong quân đội
  38. Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 614
  39. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 62-64
  40. Thời Trung Quốc xưa, tên thụy của một người càng dài càng chứng tỏ địa vị cùng sự tôn kính đối với người đó; thụy hiệu của một vị Hoàng Đế Trung Quốc tối đa chỉ có 25 chữ
  41. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 75
  42. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 81, 84
  43. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 85, 87
  44. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 114-116
  45. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 124
  46. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 92
  47. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 95
  48. Lê Anh Dũng, sách đã dẫn, tr 99, 103
  49. Chỉ nhà Hán, vì nhà Hán ứng với vận Hoả
  50. Thần châu tức là Trung Quốc
  51. Huyền Đức là tên tự của Lưu Bị; Dực Đức là tên tự của Trương Phi, Mạnh Đức là tên tự của Tào Tháo